Di tích đóng cửa, lễ hội tạm dừng vì Covid-19: Không để có... thời gian chết

VHO- Nghiêm túc chấp hành các chỉ đạo về công tác phòng, chống dịch, nhiều điểm di tích, lễ hội không những phải trải qua thêm một mùa vắng lặng mà còn phải đối diện với nhiều thách thức, đòi hỏi cần nỗ lực tìm kiếm cơ hội để vượt qua.

  Hàng trăm con đò nằm yên lặng trên dòng suối Yến

Tuy nhiên, không phải lần đầu tiên phải đối phó với những diễn biến phức tạp từ dịch bệnh nên thay vì than khó, kể khổ thì đây không hẳn là quãng thời gian “chết”, trái lại có thể trở thành cơ hội để các di tích tập trung cho công việc nghiên cứu, đầu tư phát triển có chiều sâu.

Ứng phó nhanh và quyết liệt

Một trong những điển hình về ứng phó nhanh và hiệu quả trong công tác phòng chống dịch cần phải nhắc lại là Khu di tích và danh thắng Chùa Hương. Trước khi có chỉ đạo chính thức đóng cửa di tích của UBND TP Hà Nội, UBND huyện Mỹ Đức, BQL Khu di tích và danh thắng chùa Hương, BTC lễ hội đã thông báo rộng rãi về việc dừng đón khách về trẩy hội chùa Hương năm 2021. Theo lãnh đạo UBND huyện Mỹ Đức, để công tác phòng chống dịch Covid-19 đảm bảo an toàn cao nhất, huyện đã ban hành thông báo và đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân nắm bắt được việc dừng tổ chức các hoạt động lễ hội tại điểm đến này.

Chưa năm nào, ngay từ đầu mùa quang cảnh tại một lễ hội lớn nhất cả nước lại vắng lặng đến vậy. Dòng suối Yến dài gần 4 km gần như không một bóng người, hàng trăm con đò mọi mùa lễ vốn “chen vai thích cánh” nay nằm xếp hàng nối đuôi nhau yên lặng. Lãnh đạo huyện Mỹ Đức nhận định, mặc dù việc dừng tổ chức các hoạt động của lễ hội và không đón tiếp du khách sẽ khiến cho nhân dân địa phương chịu thiệt hại về kinh tế nhưng vì lợi ích chung của cộng đồng, quyết định dừng đón khách vào thời điểm này là cần thiết. Qua đó, UBND huyện đã thành lập 9 chốt trực với các lực lượng chức năng được bố trí từ khu vực đường giao thông trung tâm xã Hương Sơn vào đến bến Thiên Trù, ứng trực 24/24 giờ, có trách nhiệm thông báo cho người dân biết việc dừng tổ chức lễ hội; đồng thời kiểm tra, xử lý các trường hợp cố tình đưa khách đi “chui” vào trong chùa Hương. Chủ trương không tổ chức lễ hội được nhân dân địa phương đồng tình hưởng ứng và thực hiện nghiêm túc.

Không chỉ tại chùa Hương, sau khi UBND TP Hà Nội chỉ đạo tạm đóng cửa các di tích thì các đền, phủ cùng nhiều ngôi chùa, tự viện trên địa bàn thành phố đều thông báo dừng tất cả các hoạt động. Ghi nhận tại các địa điểm như di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, chùa Bộc, đền Bia Bà, đền Ngọc Sơn, chùa Quán Sứ, chùa Phúc Khánh… đều đồng loạt đóng cửa.

Trước đó, tại phiên họp BCĐ công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 TP Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND TP Chử Xuân Dũng đề nghị các quận, huyện nơi có các lễ hội kéo dài nghiêm túc chấp hành chỉ đạo về việc tạm dừng các hoạt động lễ hội và đón khách để phòng, chống dịch. Ông nhấn mạnh: “Thà chậm một chút mà an toàn còn hơn phải cách ly một tháng, cách ly cả xã, cả huyện ảnh hưởng đến đời sống xã hội, đời sống dân sinh và phát triển kinh tế của toàn thành phố”.

Cận kề Hà Nội, TP Hưng Yên cũng là địa phương nhanh chóng ra quyết định tạm đóng cửa Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến và tất cả các di tích trên địa bàn từngày 15.2. Qua ghi nhận, từsau ngày 12.2 (tức mùng 1 Tết), lượng du khách từcác địa phương ngoài tỉnh đến tham quan, chiêm bái các di tích thuộc quần thểKhu di tích quốc gia đặc biệt PhốHiến tương đối đông. Thực trạng này đãgây nên sự quátải, khókiểm soát việc phòng, chống dịch. UBND TP Hưng Yên đã yêu cầu BQL Khu di tích Quốc gia đặc biệt PhốHiến, UBND các phường, xã, BQL các khu di tích trên địa bàn thực hiện ngay các biện pháp tạm đóng cửa, dừng tiếp đón du khách vànhân dân đến tham quan, chiêm bái tại tất cảcác di tích trên địa bàn. Căn cứdiễn biến tình hình dịch bệnh, thời gian mởcửa trởlại sẽcóvăn bản chỉđạo.

Không lãng phí thời gian

Về phía các di tích, việc buộc phải đóng cửa không đón khách vào đúng mùa cao điểm lễ hội hằng năm thực sự đã đặt ra nhiều khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, đã đến năm thứ hai, khi các lễ hội vào mùa đều phải lựa chọn phương án dừng lại nhằm đảm bảo an toàn thì bài toán biến khó khăn thành cơ hội, tập trung triển khai các kế hoạch dài hơi, tổ chức tập huấn nghiệp vụ, nâng cao chất lượng phục vụ, sẵn sàng cho ngày mở cửa trở lại… đang là giải pháp được nhiều di tích hướng đến.

Tại Trung tâm Hoạt động văn hóa, khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, sau khi đóng cửa di tích theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, Trung tâm đã tiến hành tập trung dọn dẹp, chỉnh trang, tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch. Thời gian này, Trung tâm tranh thủ việc tạm dừng đón khách để tập trung cho việc nghiên cứu trưng bày Trường Quốc Tử Giám, phục dựng các sinh hoạt tại trường, dự kiến ra mắt công chúng vào cuối năm 2021. Bên cạnh đó, tiếp tục ứng dụng công nghệ để số hóa 3D hệ thống bia tiến sĩ tại đây được đẩy mạnh nhằm vừa nâng cao hiệu quả lưu trữ, vừa phát huy giá trị rộng rãi.

Tại Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội, trong thời gian tạm dừng đón khách, trung tâm tập trung nghiên cứu chuyên sâu các nghi lễ, nghi thức cung đình để phục vụ khách tham quan, xây dựng sản phẩm du lịch đêm để sớm ra mắt công chúng. Cùng với đó, Trung tâm tập trung thực hiện các hoạt động tập huấn cho đội ngũ hướng dẫn viên; cải tạo cơ sở vật chất, hạ tầng dịch vụ, nâng cao hơn nữa hiệu quả phòng dịch,…

Với quan điểm không thụ động ngồi chờ, BQL di tích Làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) cũng tận dụng thời gian không đón khách để tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng, bổ sung sản phẩm du lịch độc đáo của địa phương. Bảo tàng Hà Nội sử dụng thời gian đóng cửa để đẩy mạnh làm việc trực tuyến giữa các chuyên gia trong nước, đơn vị tư vấn thiết kế với các chuyên gia nước ngoài về nội dung trưng bày…

Một lần nữa khi làn sóng dịch bệnh bùng phát, việc phải đóng cửa các di tích, lễ hội trong mùa cao điểm rõ ràng là điều không ai mong muốn. Tuy nhiên, với tinh thần chủ động, thay vì than khó, kể khổ thì đây không hẳn là quãng thời gian “chết”, trái lại có thể trở thành cơ hội để các di tích tập trung cho các công việc nghiên cứu, đầu tư phát triển có chiều sâu. Đối với nhiều địa chỉ thì việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ hay đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ nhằm ứng phó với dịch Covid-19 có thể kéo dài mà qua đó còn tăng cơ hội quảng bá, giới thiệu giá trị các di sản văn hóa tới đông đảo công chúng. Nhiều di tích cũng chia sẻ việc chủ động các phương án sẵn sàng phục vụ công chúng, đi kèm với các trang thiết bị đáp ứng yêu cầu về phòng, chống dịch ngay khi được mở cửa trở lại.

BẢO ANH; ảnh: AN MINH